Tarım ve Hayvancılık

Ülkenin uygun iklim şartları, gelişmiş bir tarım sektörünün oluşumuna yol açmıştır. Ülkede işlenebilir toprak 1,3 milyon hektardır. Makedon Hükümeti, yerli, yabancı yatırımlar, ekonominin büyümesi ve gelişmesi için tarımı hedef sanayi olarak belirlemiştir.

Tarım, ormancılık, balıkçılık ve gıda işleme de dahil olmak üzere K. Makedonya’daki tarım GSYİH’nin %10’unu oluşturmakta ve işgücünün %16,2’sini istihdam etmektedir.

1990’lı yılların başında Eski Yugoslavya’nın dağılması, geleneksel pazarlarını kaybeden K. Makedonya çiftçilik sektörünü imalat sektörü kadar olmasa da kötü etkilemiştir. 1999’da yürürlüğe giren kanun, bireylere toprak mülkiyeti hakkı tanımaktadır. Kanun uzun vadeli toprak kiralama hakkı ve işlenebilir toprak için 40 yıla, hayvancılık yapılacak toprak kullanımı için 20 yıla varan vergi muafiyetleri vermektedir.

Ülke erken sezon meyve ve sebze üretimi gibi katma değeri yüksek ürünlerle ihracatını arttırma potansiyeline sahiptir. Bununla beraber K. Makedonya gıda ihtiyacının büyük bir kısmını ithalatla karşılamaktadır. K. Makedonya’nın tarım ürünleri ticaretinde AB Ülkeleri, Batı Balkan Ülkeleri ve komşu ülkeler olan Bulgaristan ve Yunanistan başta gelmektedir. K. Makedonya’nın belli başlı ihraç ürünleri; tütün, şarap taze ve işlenmiş sebze ve meyve ve kuzu etidir. Belli başlı ithal ürünleri ise et, tütün, yağlı tohumlar ve hububattır.

Hükümet tarım sektörünü, ülke ekonomisinin bir dinamosu olarak görmekte ve kanun ve uygulamalarını AB kurallarına uygulamaya çalışmaktadır. 2009 Ocak ayından bu yana, gıda ürünlerine uygulanacak sağlık ve hijyen şartlarını belirleyen bir kanunla, her tarım kuruluşu HACCP standartlarına uygun üretim ve/veya ticaret yapmakla mecbur kılınmıştır.

Organik tarım, bir diğer gelişmekte olan ve potansiyel barındıran bir sektördür. 2009’da kabul edilen bir kanunla organik tarım şartları AB standartları ile harmonize edilmiş, Hükümet çiftçilere finansal destekte bulunmuş ve organik tarım konusunda tüketicilerin farkındalığını arttırmak için ciddi bir ulusal kampanya başlatmıştır. Ülkede 600 civarında organik tarım çiftliği bulunmakta ve bu çiftliklerde çoğunlukla hububat yetiştirilmektedir.

Ülkede sebze üretimi ihracat odaklıdır. Üretilen %80 sebze taze, konserve ya da işlenmiş olarak ihraç edilmektedir. Sebze üretimi daha çok ülkenin güney ve doğu kısmında yoğunlaşmıştır. Üretimin %75’ten fazlası açık alanlarda yapılmakta, %20’si plastik tüneller ve diğerleri seralarda yetiştirilmektedir. Yetiştirilen ilk üç sebze çeşidi; domates (%50’den fazla), biber ve lahanadır.

Ülkedeki tarım sektörünün en önemli sorunu yeni araç-gereçlerin yetersizliği ve standartların AB standartlarından uzak olmasıdır. K. Makedonya tarımının kalite ve miktar olarak artması için tarım makineleri ve aletleri, et ve süt ürünleri aletleri ve veterinerlik aletleri ve donanımlarının sağlanması gerekmektedir. Yerel tarım makineleri üretimi çok sınırlı olup, çoğunluğu ithalata dayalıdır.

Ayrıca, atık arıtma ve atma, hijyen, hayvan sağlığı ve çevre standartlarına uyum konularında ülkenin halen ciddi eksiklikleri bulunmaktadır.